2015 YILINDA EDEBİYAT DÜNYASI

2015 yılı geride kalırken toplumun hafızasını canlı tutmak ve bitene daha gerçekçi bir gözle bakmak için genel bir değerlendirme yaparak, yılın önemli edebiyat olaylarını hatırlamak gerekir. 2015 yılında edebiyat dünyasında birbirinden farklı pek çok konu gündeme geldi.

2015 yılının genel görünümü son yıllardaki akıştan farksızdı. Edebiyat dünyasına giren yazar ve şair ile iyi-kötü basılan kitap sayısı arttı. Yayınevlerinin yazar transferi devam etti.  Çok kazanan yazarların,  çok satan kitapların listeleri yayımlandı. Sanal ortamda edebî olmayan edebiyata rağbet çığ gibi büyüdü. Pazarlamacılık ile bağımlılık zirve yaptı. Sahibi belli ödüller yerini buldu... Her şeye rağmen seçkin kalemler, edebi imzalarını yılın şahitliğinde tazelediler. Bütün bu karmaşanın içinde gerçek edebiyat görünen ve görünmeyen yüzüyle saflığını korudu.

İnsan yaratıcılığının sınırsızlığını gösteren üretim ile yaratıcı etkinliklerle zenginleştirilmiş bir dünyanın içinde sıradanlığa yüz vermeyen ilkeli edebî yolculukta bu yıl öne çıkan birkaç olayı hatırlatmakla yetineceğim.

     Yılın yazarı: Nobel Edebiyat Ödüllü yazar

2015 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’nü 67 yaşındaki Belaruslu gazeteci-yazar Svetlana Alexievich kazandı. Svetlana Alexievich, Sovyetler Birliği’nin Afganistan müdahalesi sırasında yaptığı röportajlar ile tanındı. Çernobil faciası ile ilgili tanıklık yaptığı Çernobil’den Sesler kitabı ile büyük başarı kazandı. 1985 yılında II. Dünya Savaşı üzerine yazdığı Savaşın Kadınsı Olmayan Yüzü isimli romanı satış rekoru kırdı. Yazıları rejimi rahatsız edince 2000 yılında hakkında yasal kovuşturma başlatıldı, ülkesini terk etmek zorunda kaldı. Siyasi sürgün olarak Paris, Gothenburg ve Berlin’de yaşadı. 2011 yılında Belarus’a geri döndü. Yazarın kitapları 19 farklı dile çevrildi. Kitaplarının dışında 21 belgeselin metnini hazırladı ve üç tiyatro oyununun da senaryosunu yazdı.

Yılın kitabı: Tespih Ağacının Gölgesinde

Harper Lee’nin,  Amerikan edebiyatının şaheserlerinden biri olan Bülbülü Öldürmek romanının devamı sayılabilecek Tespih Ağacının Gölgesinde romanını yayımladı. Bülbülü Öldürmek’ten 55 yıl sonra gelen roman; Amerika’da temmuz ayında, Türkiye’de ise kasım ayında basıldı.

Yılın fark yaratan yazarı: Danimarkalı yazar Christian Mork

ABD’de yaşayan Christian Mork, Danimarka hükümetinin sığınmacıların değerli eşya ve mücevherlerine el koymak istemesini ilginç bir yolla kınadı. Christian Mork, Danimarka Yabancılar ve Entegrasyon Bakanı İnger Stojberg’e, içinde büyükannesine ait bir yüzüğün olduğu protesto mektubu gönderdi. Yazarın bu duyarlı tavrı, bütün dünyada büyük yankı uyandırdı.

            Ve Kayseri’de

Kayseri’de varlığıyla yaşadığı zamanı güzelleştiren ve geriye de anlamlandırılacak değerler bırakan sanat adamı Emir Kalkan’ın  (31.12.1948-30.07.2015) vefatı yılın olayıdır. Emir Kalkan; araştırmaları, deneme yazıları ve peş peşe yayımladığı hikâye kitapları ile Türk edebiyatında saygın bir yere sahipti. Güçlü kalemi kadar gönül adamı oluşuyla da sevenlerinin hayatında ayrıcalıklı bir yere sahipti. Ölümü “Kanatsız Kuşlar Şehri” için yeri doldurulamaz bir boşluk bıraktı.

            Her yıl olduğu gibi 2015 yılında da edebiyat dünyasının farklı kimliklerle farklı izler bırakan pek çok değeri ebediyete intikal etti. İşte 2015 yılında edebiyat dünyasının kayıpları:

16 Ocak: Yazar Afet Ilgaz (Muhteremoğlu).

6 Şubat: Cezayirli yazar Assia Djebar.

28 Şubat: Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk Türk yazarı Yaşar Kemal.

12 Mart: İngiliz fantezi edebiyatı yazarı Terry Pratchett.

26 Mart: 2011 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi İsveçli şair Tomas Gösta Tranströmer.

13 Nisan: 1999 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Alman yazar Günter Grass.

26 Nisan: Yazar Selma Fındıklı.

29 Nisan: Şair ve araştırmacı Ali Yüce.

16 Haziran: Gazeteci- yazar Bedii Faik Akın.

21 Haziran: Finli yazar Veijo Meri.

27 Haziran: Şair ve yazar Mehmet Başaran.

30 Haziran: Yazar Osman Necmi Gürmen.

16 Temmuz: Şair-yazar ve eğitimci Ali Nar.

30 Temmuz: Yazar Emir Kalkan.

9 Ağustos: Ressam, gazeteci ve yazar Fikret Otyam.

11 Ağustos: Yazar Tarık Dursun K. (Tarık Dursun Kakınç).

28 Ağustos: Gazeteci-yazar Oktay Akbal.

5 Ekim: İsveçli polisiye roman yazarı Henning Mankell.

7 Ekim: Şair-yazar Sennur Sezer.

22 Ekim: Gazeteci-yazar Çetin Altan.

30 Ekim: Yazar-eleştirmen ve sanat adamı Üstün Akmen.

4 Kasım: Şair ve yazar Gülten Akın.

28 Kasım: Dilbilimci ve yazar Prof. Dr. Mehmet Talât Tekin.

Yeni yılda daha güzel şeyler yapma ve yeni eserlerle verimli bir edebiyat dünyasında yaşama dileğiyle…