Kuantuma Hazır Mısınız ?

Yeni bir çağ başlıyor: Kuantum çağı. 
Bu çağda kuantum internet de geliyor. Bilgi çağının yeni devrimi niteliğindeki gelişmeler beraberinde kuantum haberciliğin de kapısını aralıyor. 
Habercilik kuantum çağından nasıl etkilenecek? Özellikle yerel habercilik penceresinden kuantum çağı neler getirecek
Yerel demişken; Kayseri başta olmak üzere şehirler, ülkeler kuantum çağından nasıl etkilenecek, Kayseri kuantum çağına hazır mı? 
Bir de müjde tüyosu: Biyoteknoloji konusunda Kayseri büyük bir atılım yapmak üzere…

★ ★ ★

Girişte birbirinden bağımsız gibi görünen konulardan bahsetmem kafanızı karıştırmasın. Ufuk açmak niyetindeyim.
Bilim dünyasının “kuantum dolanıklık” olarak ifade ettiği buluş sayesinde Kayseri’yi de kapsayacak şekilde müthiş bir dönüşüm serüveni başladı, artık bambaşka bir çağ geliyor. 
“Kuantum internet” ile artık tamamen dinlenemez iletişim, ultra süper hızlı bilgisayarlar ve kırılması mümkün olmayan şifreler gündemde. Sadece bu kadarla da sınırlı değil.
Peki bu gelişmeler Kayseri’deki kullanıcıları nasıl etkileyecek?
Einstein’ın “hayaletimsi etki” diye eleştirdiği ve “yerel gerçekçilik” ilkesiyle çeliştiğini savunduğu tezin bilim insanları John Clauser, Alain Aspect ve Anton Zeilinger tarafından yapılan çığır açıcı deneylerle ispatlanması dünyayı değiştireceği gibi haberciliği de yeniden yapılandıracak. İlla ki Kayseri’yi de değiştirecek.

★ ★ ★

Evrenin işleyişini anlamamız açısından bilim tarihinde dönüm noktası olarak nitelenen kuantum dolanıklık 2022’de Nobel Fizik Ödülü’ne layık görüldü. 
O günden bugüne müthiş bir dönüşüm süreci de başlamış bulunuyor. 
Kuantum dolanıklık, parçacıkların görünmez bir bağ ile birbirine bağlanması anlamına geliyor.
Bu bilimsel tanımı daha anlaşılabilir şekilde tarif etmek için yapay zekadan örnekler istedim. Halkın anlayabileceği örnekler vermekte fayda var.
Yapay zeka 3 örnek verdi. Aynen paylaşıyorum:

???? 1. Zar Benzetmesi

Elinde iki zar var. Normalde atarsan rastgele gelir.
Ama dolanıklık durumunda bu zarları özel bir şekilde bağlamışsın:
    •    Ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar (ister Kayseri’de, ister New York’ta),
    •    Sen birini atınca diğeri anında ona uyumlu bir sonuç gösteriyor.
Yani aralarında görünmez bir bağ var.
⸻
???? 2. İkiz Kardeş Benzetmesi

İki tek yumurta ikizi düşün. Biri Türkiye’de, diğeri Japonya’da.
Sen Türkiye’dekinin saçını aniden kesiyorsun, Japonya’daki kardeşin saçı da aynı anda kesilmiş gibi kısalıyor.
Arada telefon yok, kablo yok, ışık bile yetişemiyor ama bağları kopmuyor.
İşte bu, parçacıkların “dolanık” hâli.
⸻
???? 3. Günlük Hayata Bağlantı

Dolanıklık sayesinde:
    •    Şifreler asla kırılamaz hâle gelebiliyor (çünkü dinlemeye kalkarsan bağ bozuluyor).
    •    Gelecekte “kuantum internet” ile ışık hızına yakın süper güvenli iletişim mümkün olacak.
⸻
???? En Basit Tanım

Dolanıklık = İki parçacığın kaderini görünmez bir bağla birleştirmek.
Sen birine baktığında, ötekinin cevabı anında belli oluyor, ne kadar uzak olurlarsa olsunlar.
★ ★ ★
Yapay zekanın örneklerinde de görüleceği üzere bambaşka bir durumla karşı karşıyayız. 
Parçacıkların görünmez bir bağ ile birbirine bağlanması sayesinde iki nokta arasında iletilen bilgi, dinlenemez ve asla kırılamaz hale geliyor. 
Bambaşka yeniliklere hazır olmalıyız. 
Enerji korunumu kanununa göre enerji yoktan var edilemez deniliyordu.
Kuantum dalgalanma ise bunun öyle olmadığını ortaya koydu: sanal parçacıkların madde-antimadde çiftleri hiç yoktan var olabilir.
Atom altı parçacıkların zamanda geriye hareket edebilme kabiliyeti de, ışıktan hızlı oluşu da bilimsel olarak tespit edilmiş durumda.
Ve bana göre “kün fe yekün” ile yoktan var eden Cenab-ı Allah’ın varlığına bilimsel ispat niteliğinde bir konu.
Rahman Suresi 55’inci ayette yer alan “O, her an yaratma halindedir.” ifadesini de doğrulayan bilimsel bir buluş.
1400 yıl öncesinden günümüze gelen Kur’an-ı Kerim dışında “her an yoktan var etme” iddiası başka bir kaynakta da olmasa gerek.
Süpernova sonrası herşeyin kendiliğinden varolduğuna inananlar istediklerine inanmaya devam edebilirler ama ben onlar gibi düşünmüyorum.
Kuantum Termodinamiği diye yeni bir bilim dalı çıkarsa Allah’ın varlığına itiraz edilemez sonuçlar da bilimsel olarak ortaya koyacaktır.

~ Kuantumun Kayseri’yi ilgilendiren tarafı ne?~

Gelecekte bankacılık, sağlık hizmetleri, hatta internet gazeteciliği bile bu teknolojilerle daha güvenli olacak. 
Dünyayı değiştirecek olan şey Kayseri’yi ilgilendirmez olur mu ?
Düşünün üretim teknolojileri, savunma teknolojileri, ulaşım teknolojileri neler neler değişecek.
Yerel yönetim anlayışından siyasetçi profiline kadar birçok şey değişecek.
Şu an vitrinde olanların hepsini unutun.
Kayseri açısından da durum böyle…

★ ★ ★

Çin, ABD ve Avrupa’daki birçok üniversite ve teknoloji devi, bu teknolojiyi test etmeye başlamış bile.
Ülkemizde de bu yönde mutlaka çalışmalar vardır, yoksa da başlayacaktır.
Kayseri’de bulunan üniversitelerimizde bu konuda halihazırda çalışmalar var mı bilmiyorum ama şimdi değilse de gelecekte olması kaçınılmaz.
Düşünün kırılamayan şifreler, süper hızlı kuantum bilgisayarlar, GPS’ten daha hassas ölçümler, sağlık, finans ve savunma alanında devrim gibi nice yenilikler bizleri bekliyor.

★ ★ ★

Aslında müjdesini vermek için sabırsızlandığım bir konu var; biyoteknoloji konusunda Kayseri’ye çağ atlatabilecek çalışmalara öncülük edecek bir fon Vali Gökmen Çiçek’in de destek vermesiyle birlikte Prof. Dr. Abdulhakim Coşkun hocanın öncülüğünde şehrin önemli işadamlarının da katılımıyla kuruldu.
Kayseri Büyükşehir Belediyesi de Doktor Başkan Memduh Büyükkılıç’ın ilgi ve alakası nedeniyle bu fonun paydaşları arasında.
Sır gibi saklanan gelişmelerle ilgili şimdilik ben bu kadarını ifade etmiş olayım.
Müjdeyi muhatapları detaylarıyla birlikte verecektir.

~ Haberciliği ilgilendiren tarafı neresi? ~

Kuantum dolanıklıkla başlayan bu bilimsel serüven, artık laboratuvarların ötesine taşındı. 
Çok yakında internet alışkanlıklarımızı, iş dünyasını ve haberleşmeyi kökten değiştirecek.
Yapay zekanın deepfake içeriklerle ne tür yanılgılara sebebiyet verdiğini hep birlikte görüyoruz.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın, 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, Selçuk Bayraktar’ın sesine görüntüsüne kadar taklit edip binlerce insanı dolandırdılar.
Mehmet Özhaseki’nin bile yapay zeka videosu konuşuluyor memlekette.
Deepfake içerikleri gerçek sanıp haberleştiren mi dersiniz, sadece yapay zeka ile içerik üretip internet haberciliği yapmaya kalkan sözüm ona gazetecileri mi dersiniz. Durum gittikçe vahim hale gelirken kuantum habercilik sahte içeriklerin ayıklanması konusunda imdada yetişecektir.
Yapay zeka sahte içerik üretmeye devam etse bile, okuyucu gerçek ile sahtesi arasında net bir ayrım yapabilecektir.
Böylece gerçek videolara yapay zeka ürünü diyenler de ifşa olacaktır.
Gerçeklerin bir gün ortaya çıkmak gibi bir huyu vardır.
Bu Kuantum iletişim sayesinde olacak.
Bir fikir: haber, görsel, video, belge kuantum şifreleme ile imzalanabilir. Bu imza kırılamaz ve kopyalanamaz. Böylece, haber ajansı ya da gazeteci gönderdiği içeriğe kuantum kimlik ekler okuyucu tarafında bu imza anında doğrulanır.
5 N 1 K yeni ve çok güçlü bir teyit mekanizmasına kavuşur. 
Eğer imza yoksa veya sahteyse, sistem otomatik olarak “bu içerik güvenilmez” uyarısı verebilir.
Bu kuantum imzalı haberler konusu bir fikir elbette ama bunun gibi nice yenilikler gelecektir.
Teknoloji uzmanlarına göre önümüzdeki 10 yıl içinde kuantum iletişim sistemleri devletlerden özel şirketlere kadar yaygınlaşacak. 
Gazetecilik mesleğinin daha çok önem kazanacağı bir dönem olacağı kanaatindeyim.
Kuantum habercilik gerçek gazeteciler ile gastecileri ayırt edeceği gibi sahte ile gerçeği ayıran, manipülatif içerikleri aşikar eden şeffaf ve güvenli bir sistem getirecektir.
Türkiye’nin bu alanda yaptığı yatırımlar ise hem güvenlik hem de ekonomi açısından kritik öneme sahip olacak.
Yerel medyayı da kapsayan haber siteleri ister istemez kuantum güvenlik teknolojilerini kullanarak içeriklerini koruyabilecektir.

★ ★ ★

Kayseri’den sorayım: Kuantum çağına hazır mıyız?