Türk kültürünün ilk izleri Develi'de
Kayseri'de yer alan Develi Petroglifleri, tarih öncesi dönemin izlerini günümüze taşıyan nadir kültürel miraslardan biri olarak dikkat çekiyor.
Kayseri’nin Develi ilçesinde yer alan Develi Petroglifleri, tarih öncesi döneme ışık tutan ve insanlık tarihinin ilk yazılı iletişim adımlarını yansıtan önemli kültürel miraslardan biri olarak öne çıkıyor. Araştırmacı Yazar Nezir Ötegen'in aktardığı bilgilere göre; bölgedeki kaya resimleri, yalnızca sanat değeri taşımakla kalmayıp, sosyal ve devlet yapılanmalarına dair ipuçları da veriyor.
‘Güneş Adamlar’ panosu
Develi Petroglifleri arasında en dikkat çeken örneklerden biri, alnında güneşi simgeleyen tacı taşıyan “hakan” figürü ve önündeki halay çeken insanları betimleyen “Güneş Adamlar” panosudur. Bu pano, insanların organize olabildiğini ve devlet fikrine ulaştığını gösteren somut kanıtlar arasında yer alıyor.
Araştırmalar, bu figürlerin günümüzde Azerbaycan’da oynanan Yallı dansı ile benzerlik taşıdığını ortaya koyuyor. Yallı dansı, topluluk içinde birlik, eşitlik ve dayanışmanın simgesi olarak kültürel sürekliliği gösteriyor. Petrogliflerde yer alan dans sahneleri, bu geleneğin binlerce yıl öncesine dayandığını gösteren önemli bir kanıt olarak değerlendiriliyor.
Yazının öncesinden günümüze
Petroglifler, yazının icadından önce insanların düşünce ve duygularını kayalara işleyerek ifade etmesinin ilk örnekleri olarak kabul ediliyor. Develi Petroglifleri, M.Ö. 25.000 ila 8.000 yılları arasına tarihlenen örnekleriyle, prehistorik dönemin kültürel ve sosyal yapısını anlamada belgesel niteliğe sahiptir. Bu kaya resimleri, dünyanın farklı coğrafyalarında da anlaşılabilecek evrensel bir dil özelliği taşır.
Kutsal mekânlar
Türk kültüründe dağlar, tarih boyunca kutsal sayılmış ve dini ritüellerin merkezi olmuştur. Develi ve diğer Türk kültürü coğrafyalarındaki petroglifler, dağlık alanlarda konumlanarak insanların doğa ve inançlarına dair yorumlarını somutlaştırmıştır. Benzer örnekler Doğu Türkistan, Moğolistan, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan’da da görülmektedir.
Petrogliflerde yer alan dans sahneleri ve müzik aletleri, günümüz halk kültürüne ilham vermiştir. Gobustan petrogliflerinde görülen çalgı ve dans sahneleri, Azerbaycan müziği ve halk danslarının kökenine dair önemli ipuçları sunmaktadır. Aynı zamanda bu alanlar, avcılık ve dinsel törenlerin betimlenmesiyle dönemin gündelik yaşamını anlamada da değerli kaynaklardır.
Petroglifler, doğal bir sergi alanı oluşturarak açık hava müzesi niteliği taşır. Bu alanların tasniflenmesi, kurumlar arası iş birliğinin sağlanması ve ortak turizm politikalarının geliştirilmesi, hem bilimsel araştırmalar hem de kültürel değerlerin korunması açısından büyük önem taşıyor.
Türkistan, Kafkasya ve Anadolu’daki kaya resim alanları, tarih öncesinden günümüze kadar kültürel bir sürekliliğin kanıtı olarak değerlendiriliyor. Develi Petroglifleri, Türk kültürünün taşlara kazınmış izleri olarak hem sanatsal hem de tarihsel değerler sunuyor ve insanlık tarihine ışık tutmaya devam ediyor.
