Kayseri'den dünyaya açılan renkli pencere: Parçalı Bohça
Anadolu'da unutulmaya yüz tutan parçalı bohça Kayseri'nin Develi ilçesinde yaşayan kadınların elinde yeniden hayat buluyor. Detaylar Kayseri Olay haber merkezince derlediğimiz haberimizde.
Kayseri’nin Develi ilçesine bağlı Zile Mahallesi’nde yaşayan 81 yaşındaki Sabire Özkan’ın tarihi konağında bir kültür dirilişi yaşanıyor. Konakta unutulmaya yüz tutmuş geleneksel el sanatlarından biri olan Parçalı Bohça yeniden gün yüzüne çıkıyor. Yıllardır bu sanatla uğraşan Sabire Özkan’ın konağının dört bir köşesinde kendi elleriyle yaptığı parçalı bohçalar bulunuyor. Konak adeta bir Parçalı Bohça Müzesi’ni andırıyor.
1977 yılından beri Türkiye’de yaşayan, Fransız asıllı Elisabeth Strub Madzar, unutulmaya yüz tutan bu geleneksel sanatın hayat bulması için yola çıktı. Türk kültürüne ilgi duyan Madzar, ‘Hayat Ağacı’ adını verdiği grubuyla birlikte parçalı bokça sanatını tüm dünya sahnesine taşıyor.
Madzar’ın liderliğinde Sabire Özkan, Melek Genç, Ayşe Karabaş ve Aslı İçerliler Hayat Ağacı grubunda kültürü ve tarihi kumaş parçalarında bir araya getirerek sanata dönüştürüyor.
Parçalı bohça, Anadolu’da kırkpare, yüzpare, yamalı bohça, kadın beğendi, kuriş gibi farklı adlarla anılsa da aslında kumaş atıklarının sanata dönüştürüldüğü bir geri dönüşün projesi ve kültürel bir mirastır. Geçmişten bu güne gelen kumaş parçaları, kaftana, seccadeye, yatak örtüsüne hatta padişah figürlerine dönüştürülüyor.
Bugün “patchwork” olarak tüm dünyada tanınan bu sanat dalı, Amerika ve Avrupa’da yoğun ilgi görse de kökeni Anadolu’nun üretken ve zarif kadınlarının el emeğine dayanıyor.
Elisabeth Madzar da bu güne kadar yayımladığı kitaplarla ve düzenlediği uluslararası sergilerle, parçalı bohça sanatını Avrupa’ya tanıttı.
Mazdar yolculuğunun nasıl başladığını da anlattı. İlk kez İstanbul’da bir vitrinde nazar boncuklu bir yastık görüp almak istediğini ancak satıcının kendisine “kursuma gel, kendin yap” sözleri ile yola çıktığını aktardı. Dikiş dikmeyi dahi bilmeyen Madzar, yolculuğuna Türkiye’nin dört bir yanından topladığı antika kumaşlarla devam ediyor.
Hayat Ağacı grubunda ise bu parçalar birleştirilerek yeniden hayat buluyor. Sadece bir geri dönüşüm projesi olmayan parçalı bohça, aynı zaman bir kültür aktarımı ve direnişi olarak da karşımıza çıkıyor. Her bir motif bambaşka bir duyguyu içinde taşıyor.
Yıllar sonra “patchwork” olarak dünyaya pazarlanan bu sanat, bugün Sabire Özkan’ın konağında, Elisabeth Madzar’ın ellerinde ve Hayat Ağacı Grubu’nun emeğinde yeniden doğuyor.
