İnternette sahte ilaç tehdidi! CHP'li Vekilden dikkat çeken önerge

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Kayseri Milletvekili Aşkın Genç, Türkiye’de giderek artan internetten sahte ilaç satışlarına karşı Meclis’e soru önergesi sundu. Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’nun yanıtlaması istemiyle yöneltilen önergede, internet ve sosyal medya üzerinden pazarlanan reçeteli ilaçların hem yasa dışı olduğuna hem de halk sağlığını doğrudan tehdit ettiğine dikkat çekildi.

Genç, Dünya Sağlık Örgütü verilerine dayanarak yaptığı açıklamada, internetten satılan ilaçların yüzde 50’sinin sahte olduğuna, bu ilaçlar yüzünden her yıl dünya genelinde 100.000 ila 1 milyon insanın hayatını kaybettiğine dikkat çekti. Küresel ölçekte sahte ilaç ticaretinin 200 milyar dolarlık bir endüstri haline geldiğini vurgulayan Milletvekili Genç, Türkiye’de de sahte zayıflama hapları, cinsel performans ürünleri, doping takviyeleri ve hatta kanser ilaçlarının internet üzerinden satıldığını belirtti.

‘Yasal ilaç zinciri güçlü, dijital suçlar denetimsiz’

Aşkın Genç, Türkiye’de eczanelerin İlaç Takip Sistemi (İTS) ile denetlendiğini ve bu yolla sahte ilaçların eczane sistemine girmediğini belirtirken, asıl sorunun internet ve sosyal medya platformlarında yaşandığını ifade etti. Genç, “Sosyal medya üzerinden rahatça pazarlanan sahte ilaçlar, halkı zehirliyor. Denetimsiz ortamlarda üretilen bu ürünler sterilite ve dozaj hatalarıyla doğrudan insan sağlığına zarar veriyor” dedi.

‘Cezalar caydırıcı değil’

Türk Ceza Kanunu’na göre reçeteli ilacı yetkisiz satmanın cezasının sadece 2 aydan 1 yıla kadar hapis olduğunu hatırlatan Genç, bu düşük yaptırımların para cezasına çevrilebildiğini ve sahte ilaç ticaretinden elde edilen yüksek kazançlar karşısında hiçbir caydırıcılığı olmadığını belirtti. Genç, “Sağlık Bakanlığı’nın Adalet Bakanlığı ile bu cezaları yeniden düzenlemesi ve bu suçu işleyenlere ağır yaptırımlar getirmesi gerekmektedir” dedi.

'Pangea operasyonu, BTKişbirliği, halkı bilinçlendirme… Ama yetmiyor'

Genç, Türkiye’nin INTERPOL Pangea Operasyonu gibi küresel çabalara katıldığını, Türkiye’de bu kapsamda web siteleri kapatıldığını ve sahte ilaçlara el konulduğunu belirtirken, bu çabaların günümüzde ne ölçüde sürdüğünün belirsiz olduğunu vurguladı. Ayrıca BTK iş birliğiyle erişime engellenen site ve sosyal medya hesaplarının sayısına dair güncel verilerin kamuoyuyla paylaşılmadığını söyledi.

Halkın sahte ilaçlara karşı bilinçlendirilmesinin de büyük önem taşıdığını belirten Genç, kamu spotları, bilgilendirici kampanyalar ve analiz raporlarının artırılması gerektiğini ifade etti.

CHP Kayseri Milletvekili Aşkın Genç’in Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’na şu soruları yöneltti:

“1. Son 3 yıl içinde internet veya kargo yoluyla ülkemizde satılan sahte/izinsiz ilaçlara karşı kaç operasyon düzenlenmiştir? Bu operasyonlarda ele geçirilen kaçak/sahte ilaç sayısı veya piyasa değeri ne kadardır? Yasa dışı ilaç ticareti yaptığı tespit edilen kaç kişi tutuklanmış veya hüküm giymiştir? Yıllar bazında bu veriler nedir?

2. İnternet üzerinden satış yapan sahte ilaç siteleri ve hesapları konusunda bugüne dek alınan idari tedbirler nelerdir? BTK ile iş birliği içinde son 3 yılda kaç web sitesi erişime engellenmiştir? Kaç sosyal medya hesabı kapattırılmıştır? Raporlara göre 2013’te tek seferde 475 site kapatılırken, günümüzde bu rakam nedir? Her yıl engellenen site sayısı artmakta mıdır? Bu sitelerin kapatılması sonrasında yeniden farklı isimle açılmasını önlemek için ne tür önlemler alınmaktadır?

3. Halkın sahte ilaçlar konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla Bakanlık ne gibi çalışmalar yapmaktadır? Özellikle eczane dışından ilaç temin etmeme çağrıları, kamu spotları, bilgilendirici kampanyalar yürütülmekte midir? Son yıllarda TİTCK veya Bakanlık tarafından bu konuda yayımlanan uyarılar nelerdir? Yasa dışı yollarla satılan zayıflama hapları, doping ürünleri vb. hakkında kamuoyuna duyurulan analiz sonuçları var mıdır?

4. Yasal mevzuat ve cezalar bakımından bir düzenleme düşünülmekte midir? Mevcut TCK 193. maddeye göre reçeteli ilacı yetkisiz satmanın cezası 1 yıla kadar hapis olup, genelde para cezasına çevrilebilmektedir. İnternet gibi denetimsiz bir ortamda insan sağlığıyla oynayan sahte ilaç satıcılarına yönelik daha caydırıcı yaptırımlar gündemde midir? Bu konuda Bakanlığınızın Adalet Bakanlığı ile bir çalışma yapması düşünülmekte midir?

5. Uluslararası iş birlikleri kapsamında alınan önlemler nelerdir? Türkiye, INTERPOL’ün her yıl düzenlediği OperationPangea gibi sahte ilaca karşı küresel operasyonlara aktif katılım sağlamakta mıdır? Sağlanmaktaysa bu operasyonlarda Türkiye’de elde edilen sonuçlar (ele geçirilen ilaç, kapatılan site, yakalanan şüpheli sayısı) nedir? Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa İlaç Ajansı ve diğer uluslararası kuruluşlarla sahte ilaçla mücadele konusunda bilgi paylaşımı yapılmakta mıdır? 2017’de Ankara’da düzenlenen İlaç Sahteciliği ile Mücadele Semineri gibi etkinliklerin çıktıları uygulamaya konmuş mudur?

6. Bakanlığınız, sahte veya kaçak ilaç kullanımından kaynaklanan sağlık sorunlarına dair bir kayıt tutmakta mıdır? Son 3 yılda sahte ilaç kullanımına bağlı zehirlenme vakaları veya ölümler tespit edilmiş midir? Örneğin hastanelerin acil servislerine başvuran veya Adli Tıp kayıtlarına giren vaka sayıları var mıdır? Eğer bu konuda bir veri yoksa, sahte ilaçların “görünmez” zararlarını ortaya koymak için bir izleme mekanizması kurulması düşünülmekte midir? Sahte ilaç mağduru hastaların tedavi ve tazmin süreçlerine ilişkin bir düzenleme gündemde midir?”