Ev yapacakları ilgilendiriyor: AYM'den o şarta 'Anayasa'ya aykırı' iptali!
Anayasa Mahkemesi, İmar Kanunu'ndaki geliştirme alanlarında yapı ruhsatı için istenen teknik altyapı bedelinin peşin ödenmesi şartını iptal etti.
Anayasa Mahkemesi (AYM), 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geliştirme alanlarında yapı ruhsatı verilmesine dair bir hükmünü Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. İptal edilen düzenleme, yapı ruhsatı alabilmek için teknik altyapı bedelinin peşin ödenmesi şartını içeriyordu. Karar, Resmi Gazete'de yayımlanmasından dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.
İptale konu olan düzenleme ne içeriyordu?
İptal kararına konu olan hüküm, 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 23. maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alıyordu.
Buna göre; parselasyon planları tasdik edilmiş ancak yolu, pis su ve içme suyu şebekesi gibi teknik altyapısı henüz yapılmamış geliştirme alanlarında, yapı ruhsatı alacak kişilerin, hissesine düşen teknik altyapı bedelinin %25’ini peşin ödeyip geri kalan %75’ini ise altyapı hizmetinin tamamlanacağı tarihten en geç altı ay içinde ödemeyi taahhüt etmeleri gerekiyordu.
Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi, baktığı bir davada bu kuralın Anayasa'ya aykırı olduğu kanaatine vararak AYM'ye başvuru yapmıştı.
AYM iptal gerekçesini açıkladı
Anayasa Mahkemesi, 3/6/2025 tarihinde oybirliğiyle aldığı kararda, teknik altyapı bedelinin tahsil edilmesini mülkiyet hakkına sınırlama getiren bir düzenleme olarak değerlendirdi.
Mahkeme, iptal gerekçesini özetle şöyle açıkladı:
- Kanunilik İlkesi İhlali: Mülkiyet hakkına getirilen sınırlamaların (Anayasa m. 13) kanunla yapılması zorunludur. Temel hakları sınırlayan kanunun, temel esasları ve çerçeveyi belirlemiş olması gerekir.
- Yetki Devri: İptal edilen kuralda, yapı sahiplerinden alınacak teknik altyapı bedelinin nasıl belirleneceğine dair açık bir düzenleme veya ölçüt belirlenmemiştir.
- Sınırsız Takdir Yetkisi: Kanun, bedelin hesaplanmasına ilişkin herhangi bir ölçüt belirlemeden, bedelin belirlenmesi hususundaki takdir yetkisini tümüyle hizmeti yapacak olan idarelere bırakmıştır. Bu durum, sınırları ve kapsamı belirli olmayan bir yetki tanınması anlamına gelmektedir.
AYM, bu nedenlerle kuralın Anayasa’nın 13. ve 35. maddelerine (mülkiyet hakkının kanunla sınırlanması ilkesi) aykırı olduğuna hükmetti.
Karar dokuz ay sonra yürürlüğe girecek
Mahkeme, iptal kararının hemen yürürlüğe girmesi durumunda oluşacak hukuksal boşluğun kamu yararını ihlal edebileceği gerekçesiyle, Anayasa'nın 153. maddesi uyarınca iptal hükmünün Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi.
Resmi Gazete'de yer alan karar için TIKLAYINIZ
